Zespół przewlekłego zmęczenia: wszystko, co powinieneś wiedzieć
Link do
Wyobraź sobie, że każdego dnia budzisz się z uczuciem wyczerpania, bez względu na to, ile czasu poświęcasz na odpoczynek. Tak wygląda rzeczywistość milionów osób cierpiących na zespół przewlekłego zmęczenia (CFS, od angielskiej nazwy chronic fatigue syndrome). Schorzenie to wykracza daleko poza uczucie wykończenia po długim dniu; to nieustanne zmęczenie, które potrafi sprawić, że nawet proste zadania wydają się nie do pokonania1. Szacuje się, że na całym świecie CFS dotyka około 17-24 milionów ludzi2, w tym część z nich w Polsce3, i jest poważną chorobą, która wymaga odpowiedniego zrozumienia i empatii. Jeśli dotyczy ona Ciebie lub kogoś bliskiego, wiedz, że nie jesteś z tym sam.
Czym jest zespół przewlekłego zmęczenia?
Zespół przewlekłego zmęczenia, znany również pod nazwą encefalopatia mialgiczna, to przewlekła choroba charakteryzująca się notorycznym zmęczeniem, które nie ustępuje po okresie odpoczynku i nie jest spowodowane innymi stanami chorobowymi1. Chociaż schorzenie zostało rozpoznane na początku XIX wieku, to dopiero pod koniec XX wieku organizacje medyczne zaczęły traktować je z należytą uwagą1. W Polsce pierwsze inicjatywy mające na celu wsparcie pacjentów z zespołem przewlekłego zmęczenia rozpoczęły się po 2016 roku4,5. Niestety, choroba ta jest nadal stosunkowo słabo znana i pozostaje trudna do rozpoznania.
Jakie są przyczyny zespołu chronicznego zmęczenia?
Dokładna przyczyna zespołu przewlekłego zmęczenia pozostaje nieznana, lecz naukowcy opracowali kilka przekonujących teorii. Według jednej z nich czynnikiem wyzwalającym mogą być infekcje wirusowe, które pozostając w stanie uśpienia, zakłócają proces dostarczania energii do organizmu1. Inna hipoteza sugeruje, że pewną rolę mogą odgrywać dysfunkcje układu odpornościowego, wskutek których organizm pozostaje w ciągłym stanie obrony – a to prowadzi do stanu przewlekłego zmęczenia1. Brak równowagi hormonalnej jest również uważany za jedną z możliwych przyczyn, ponieważ może zakłócać naturalny rytm funkcjonowania organizmu i prowadzić do utrzymującego się wyczerpania2,6.
Co więcej, niektóre osoby mogą mieć genetyczne predyspozycje do CFS, co czyni je bardziej narażonymi na tę chorobę6. Wysoki poziom stresu, znaczące zmiany w życiu i niektóre czynniki związane ze stylem życia, takie jak nieprawidłowa dieta, niewystarczająca ilość ruchu i snu, mogą również zwiększać ryzyko rozwoju CFS6.
Zrozumienie tych potencjalnych przyczyn to kluczowy krok w kierunku wczesnego rozpoznania i leczenia zespołu chronicznego zmęczenia1,7.
Rozpoznawanie zespołu przewlekłego zmęczenia
Dolegliwości związane z CFS nie tylko wyczerpują, ale wręcz całkowicie zmieniają życie. Ciągłe zmęczenie, bóle mięśni, zaburzenia snu, utrata pamięci i brak koncentracji, mogą drastycznie upośledzać funkcjonowanie w życiu codziennym. Mniej powszechne objawy, takie jak ból gardła, obrzęk węzłów chłonnych, bóle głowy i stawów8, zwiększają złożoność choroby. Co charakterystyczne dla tego zespołu, objawy nasilają się po wysiłku fizycznym lub umysłowym1,8.
Rozpoznanie CFS jest wyzwaniem, ponieważ jego objawy nakładają się na symptomy innych schorzeń. W związku z brakiem jednoznacznego testu diagnostycznego, przy rozpoznaniu lekarze często korzystają z kryteriów, takich jak kryteria Fukudy lub wytyczne CDC (Centers for Disease Control and Prevention), które obejmują szczegółowy wywiad medyczny, ocenę objawów i wykluczenie innych możliwych przyczyn2. Precyzyjna diagnoza wymaga kompleksowej oceny stanu pacjenta oraz długoterminowego monitorowania objawów7.
Jak żyć z zespołem przewlekłego zmęczenia: strategie radzenia sobie
Życie z zespołem przewlekłego zmęczenia wiąże się nie tylko z wyzwaniami fizycznymi, ale także emocjonalnymi i psychicznymi. Ograniczenie sprawności ruchowej i niezdolność do podejmowania aktywności fizycznej często wymuszają na pacjentach konieczność oszczędzania zasobów energii, co prowadzi do rezygnacji z pracy, aktywności towarzyskich i osobistych zainteresowań. Nieustająca walka z problemami z pamięcią, depresją i zaburzeniami lękowymi tylko zwiększa ogromne już obciążenie. Relacje społeczne i zawodowe ulegają pogorszeniu, co może prowadzić do poczucia wykluczenia i stresu związanego z sytuacją finansową. Jak łatwo można sobie wyobrazić, skutki tych wyzwań mają głęboki wpływ na ogólny dobrostan i jakość życia, wywołując lawinę problemów zdrowotnych i emocjonalnych1.
Ponieważ nie znaleziono jeszcze sposobu na wyleczenie zespołu przewlekłego zmęczenia, jedyną nadzieją pozostają doraźne metody radzenia sobie z tym schorzeniem. Zmiany stylu życia, takie jak wprowadzenie zbilansowanej diety, umiarkowanych ćwiczeń fizycznych i odpowiedniej higieny snu, mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami7. Wsparcie psychologiczne, np. poprzez terapię poznawczo-behawioralną może pomóc w radzeniu sobie z wyzwaniami emocjonalnymi i poznawczymi. Niektórym pacjentom ulgę przynoszą terapie alternatywne, takie jak masaże lecznicze czy akupunktura9 - chociaż ta ostatnia nie jest powszechnie stosowanym sposobem leczenia w Polsce, powoli zyskuje uznanie jako realna opcja łagodzenia objawów. Obiecujące efekty daje również krioterapia, co odkryli polscy naukowcy5.
Niezbędny jest spersonalizowany plan leczenia, dostosowany do objawów i potrzeb każdej osoby. Takie podejście zapewnia łagodzenie objawów i oferuje szansę na lepszą jakość życia7.
Efektywne strategie radzenia sobie z zespołem przewlekłego zmęczenia: jak uzyskać pomoc i wsparcie?
Życie z zespołem przewlekłego zmęczenia może być niezwykle wymagające, ale dzięki odpowiednio dobranym strategiom i silnej sieci wsparcia można skutecznie sobie z nią radzić. Już samo głębokie zrozumienie schorzenia oraz umiejętne planowanie codziennych aktywności mogą znacząco poprawić samopoczucie. Utrzymywanie zdrowych nawyków dotyczących stylu życia, takich jak zbilansowana dieta i łagodne ćwiczenia, również odgrywa kluczową rolę w codziennym życiu z tą chorobą7.
Nieocenione jest wsparcie z zewnątrz, takie jak pomoc rodziny, przyjaciół i grup wsparcia. Oferuje ono nie tylko możliwość bycia wysłuchanym, ale także praktyczne porady od osób, które rozumieją te zmagania. Kontakt z innymi, którzy dzielą podobne doświadczenia, może być niezwykle pocieszający i mobilizujący7.
Warto pamiętać, że choć zespół przewlekłego zmęczenia może wymagać długotrwałego działania, nie definiuje on życia danej osoby. Przy odpowiednim wsparciu, odpowiednim radzeniu sobie z objawami i dogłębnym zrozumieniu indywidualnych potrzeb, pacjenci z CFS mogą prowadzić satysfakcjonujące życie7.
Magnez: kluczowy sprzymierzeniec w walce ze zmęczeniem
Jeśli cierpisz na zespół przewlekłego zmęczenia, może również dotyczyć Ciebie niedobór magnezu. W takiej sytuacji zwiększenie poziomu magnezu może przynieść poprawę, pomagając złagodzić nieustanne wyczerpanie charakteryzujace ten stan10,11. Magnez wspomaga funkcjonowanie mięśni, produkcję energii i ogólną sprawność psychiczną, dlatego jest niezbędnym elementem w walce ze zmęczeniem11.
- Bansal AS, Bradley AS, Bishop KN et al. Chronic fatigue syndrome, the immune system and viral infection. Brain Behav Immun. 2012;26(1):24-31.
- Lim EJ, Ahn YC, Jang ES et al. Systematic review and meta-analysis of the prevalence of chronic fatigue syndrome/myalgic encephalomyelitis (CFS/ME). J Transl Med 2020;18,100.
- Słomko J, Newton JL, Kujawski S et al. Prevalence and characteristics of chronic fatigue syndrome/myalgic encephalomyelitis (CFS/ME) in Poland: a cross-sectional study. BMJ Open 2019;9:e023955.
- Stanek-Misiąg E. To nie są osoby „zmęczone całe życie”. https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/filmy/207484,to-nie-sa-osoby-zmeczone-cale-zycie, 10.04.2019.
- Kujawski, S., Słomko, J., Godlewska, B.R. et al. Combination of whole body cryotherapy with static stretching exercises reduces fatigue and improves functioning of the autonomic nervous system in Chronic Fatigue Syndrome. J Transl Med, 2022;20,273.
- Deumer U-S, Varesi A, Floris V, Savioli G, Mantovani E, López-Carrasco P, Rosati GM, Prasad S, Ricevuti G. Myalgic Encephalomyelitis/Chronic Fatigue Syndrome (ME/CFS): An Overview. Journal of Clinical Medicine. 2021; 10(20):4786.
- National Institute for Health and Care Excellence. (2021). Myalgic encephalomyelitis (or encephalopathy)/chronic fatigue syndrome: diagnosis and management [NICE guideline no. 206]. https://www.nice.org.uk/guidance/ng206.
- Lorusso L, Mikhaylova SV, Capelli E et al. Immunological aspects of chronic fatigue syndrome. Autoimmun Rev. 2009;8(4):287-291.
- Y in, Zh., Wang, Lj., Cheng, Y. et al. Acupuncture for Chronic Fatigue Syndrome: An Overview of Systematic Reviews. Chin. J. Integr. Med. 2021;27,940–946.
- Werbach MR. Nutritional strategies for treating chronic fatigue syndrome. Altern Med Rev. 2000;5(2):93-108.
MAT-PL-2402477
Oświadczenie:
Artykuł częściowo wygenerowany przez Gen AI.
Nasze produkty
Magne B6® Forte
Lek z podwójną dawką magnezu na objawy niedoboru magnezu, który nasilaobjawy stresu.
Magne-B6®
Zmęczenie i stres
Suplement diety z ashwagandhą – rośliną, która wzmacnia odporność na stres i utrzymuje balans emocjonalny.
*Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu Magne B6®: 15 lipca 1999 r.
(ChPL Magne B6® 04/2024)
W Tobie jest siła!
Znajdź ją z Magne B6®
Dlaczego uzupełnianie magnezu jest ważne dla organizmu?
Za co odpowiada magnez w organizmie człowieka i dlaczego jego prawidłowe uzupełnianie jest ważne? Przeczytaj artykuł, aby dowiedzieć się więcej.
Jak uzupełnić niedobór magnezu - zacznij już dziś!
Jeśli dotyczy Ciebie niedobór magnezu, warto zacząć działać już dziś. Dowiedz się, jakie są przyczyny, objawy i jak mu zaradzić.
Niedobór magnezu - objawy, przyczyny i leczenie
Niedobór magnezu może prowadzić do skurczów mięśni, zmęczenia i zaburzeń snu. Dowiedz się, jak uzupełnić jego poziom w organizmie, aby poprawić swoje samopoczucie.
MAGNE B6®, tabletki powlekane, 48 mg jonów magnezu w postaci magnezu mleczanu i 5 mg witaminy B6. Wskazania: niedobór magnezu. Występowanie tych objawów może wskazywać na niedobór magnezu: nerwowość, drażliwość, wahania nastroju, łagodny lęk, niepokój, przejściowe uczucie zmęczenia, ospałość, zaburzenia snu w niewielkim nasileniu; objawy lęku, takie jak kurcze przewodu pokarmowego lub kołatanie serca (bez zaburzeń serca); kurcze mięśni, mrowienie, drganie powiek. Uzupełnienie magnezu może złagodzić te objawy. W przypadku braku poprawy po miesiącu stosowania leku, kontynuowanie leczenia nie jest zalecane.
Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o. grupa Sanofi
{ChPL 04/2024}
Magne B6 Forte, tabletki powlekane, 100 mg jonów magnezu w postaci cytrynianu magnezu i 10 mg witaminy B6. Wskazania: niedobór magnezu. Występowanie tych objawów może wskazywać na niedobór magnezu: nerwowość, drażliwość, wahania nastroju, łagodny lęk, niepokój, przejściowe uczucie zmęczenia, ospałość, zaburzenia snu w niewielkim nasileniu; objawy lęku, takie jak kurcze przewodu pokarmowego lub kołatanie serca (bez zaburzeń serca); kurcze mięśni, mrowienie, drganie powiek. Uzupełnienie magnezu może złagodzić te objawy. W przypadku braku poprawy po miesiącu stosowania leku, kontynuowanie leczenia nie jest zalecane.
Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o. grupa Sanofi
{ChPL 07/2024}
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Zwróć uwagę na przeciwwskazania. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.